لیزرتراپی کم توان

لیزر درمانی کم توان ، روش درمانی می باشد که از تابش نور با شدت پایین در محدوده نور ۸۳۰-۵۴۰ نانومتر استفاده می گردد. به نظر می رسد اثرات درمانی این روش توسط واکنش های فتوشیمیایی که باعث تغییر نفوذ پذیری غشاء سلولی و به دنبال آن افزایش ساخته شدن MRNA و پرولیفراسیون سلولی می شود ، حاصل گردد. علت این اثرات ، مثل لیزر جراحی به دلیل حرارت نمی باشد. لیزر درمانی کم توان در پزشکی ، دندانپزشکی و دامپزشکی در موارد بیماری های مختلف و به طور عمده در مورد درمان زخم و کنترل درد به کار می رود.
ليزرهای كم توان براساس اثرات فتوترمي(افزايش حرارت در بافت هدف) عمل نمي كنند بلكه آنها اثرات فتوشيميايي دارند و موجب تغييرات شيميايي در بافت هدف می شوند. از اثرات فتوشيميايي اين ليزرها در درمان انواع بيماريهاي التهابي، دردهاي مزمن و نيز درمان بيماريها و ارائه خدمات مختلف پوست و زيبايي استفاده مي شود به همین دلیل در ادامه بحث به مكانيسم عمل ليزرهاي كم توان مي پردازيم.
مكانيسم عمل:
مكانيسم هاي بيولوژيك زير در مقابل تابش ليزرتراپي(طول موجهاي 904-633 نانومتر) قابل ذكرند:

1- برهمكنش الكترومغناطيس و بدن: نور و موج ليزر از نوع الكترومغناطيس هستند كه نحوه توليد آنها در كليات اين بحث ارائه شد. ارگانيسم انسان نيز اصولا يك سيستم الكترومغناطيس است. در سال 1960 كشف شد كه سلولهاي زنده نوعي نشر همدوسي به نام(بيو فوتون) از خود منتشر مي كنند بطوریکه وقتی گروهي از سلولها بطور هماهنگ با يكديگر قرار مي گيرند شروع به نشر بيو فوتون هایی مي كنند كه آهنگ و طول موج مشخصي دارند. بنابراین تابش ليزر با طول موج مناسب به بافتهای بدن بايد توانايي تحريك ارگانيسم بدن را داشته باشد.
بر همین اساس مي توان گفت سيستم هاي زنده اساسا از طريق تاثيرات متقابل الكترومغناطيسي كنترل مي شوند و برهمكنش الكترومغناطيسي اساسي ترين برهمكنش فيزيكي در بيولوژي است و به اين ترتيب انتظار مي رود تابش نور ليزر تاثير قابل ملاحظه اي در تنظيم فرآيند حيات داشته باشد.
2- صدور بيو فوتون توسط ارگانيسم هاي زنده: در پژوهش هاي مختلف توسط دانشمندان به اثبات رسيده است که سيستم هاي زنده فوتون هایي از خود متصاعد مي كنند(بیوفوتونها). از آن جمله می توان به سلولهاي فاگوسيت اشاره نمود که فوتون هايي با طول موج هاي 480، 630 و 700 نانومتر از خود منتشر مي كنند. باور بر این است كه ممكن است این فوتون ها به عنوان تنظيم كننده سيستم ايمني عمل كنند. در آزمايشات مختلفي هم ثابت شده كه تابش ليزر با همان طول موج ها بر روي بافت، موجب تنظيم سيستم ايمني، تقسيم سلولي و ترميم زخم مي شوند و در مجموع مي توان گفت: در درمان با ليزر كم توان، نور ليزر با طول موج مناسب و چگالي توان مناسب منجر به تحريك و تقويت متابوليسم شده و بطور بنيادي بر فرآيند ترميم اثر مي گذارد.
3- اثرات مولكولي و سلولي ليزرهاي كم توان: امروزه جذب نور در بدن انسان توسط گيرنده هاي نوري اختصاصي نظير ردوپسين چشم، به خوبي شناخته شده است ولي جذب نور در بافت های بدن، توسط مولكولهاي غير اختصاصي گيرندة فوتون ( یعنی مولكولهايي كه توانايي جذب نور با طول موج هاي خاص را دارند ولي الزاما ارگان اختصاصي جاذب نور نيستند) صورت مي گيرد. اين گيرنده ها بعد از جذب نور در شرايط برانگيختگي الكتروني قرار گرفته و منجر به تاثيرات بيولوژيكي مي شوند.
مكانيسم هاي گوناگوني در اين زمينه مطرح است كه بطور خلاصه اين مكانيسم ها را مي توان به ترتيب زير توضيح داد:
در همه مكانيسم هاي تحقيق شده، تغييرات فيزيكي و شيميايي در مولكولهاي گيرنده نوري و اجزاي تنفسي سلولها موجب تغيير در فعاليت Redoy ميتوكندري سلولها مي شوند و بدنبال آن آبشاري از واكنش هاي بيوشيميايي در سلول اتفاق مي افتد كه ديگر احتياج به نور نداشته و در تاريكي صورت مي پذيرند ولي مي توانند مسيرهاي مختلفي را طي نموده و اثرات گوناگوني را از خود بجا گذارند. اين اثرات به شرح ذيل اند:

. تحريك بيولوژيك: شامل تقويت متابوليسم و افزايش متابوليسم سلولي
. بهبود گردش خون و گشاد شدن عروق
. تاثيرات ضد درد
. تاثيرات ضد التهاب و ضد ادم
. تحريك ترميم زخم

بکارگیری لیزرهای کم توان، با توان متوسط و پرتوان در درمان اختلالات سیستم عصبی-عضلانی-اسکلتی اخیراً بسیار مورد توجه محافل علمی در سطح دنیا قرار گرفته است